Planktonem nazywamy zbiór organizmów żywych, które unoszą się na wodzie. Mimo, iż część tych organizmów posiada narządy ruchu, nie są w stanie samodzielnie się przemieszczać. Wpływ prądów wodnych oraz wiatrów wobec słabo wykształconego organizmu, jest na tyle duży, że plankton pozostaje całkowicie zależny od tych czynników. Badania tych organizmów obejmują jedną z dziedzin naukowych – planktologię. Podzielone one zostały w zależności od miejsca występowania, czyli na słonowodne i słodkowodne (plankton jeziorny, stawowy, kałuż i rzeczny). Natomiast pod względem wielkości plankton można podzielić na pikoplankton (bakterie), nanoplankton (maksymalnie 50 μm), plankton sieciowy (część widoczna gołym okiem) oraz megaplankton (ponad dwudziestocentymetrowe osobniki, np. meduzy).
Inna klasyfikacja planktonu przedstawia się następująco. Plankton zwierzęcy, czyli zooplankton, składa się heterotroficznych organizmów eukariotycznych, takich jak pierwotniaki, wrotki oraz skorupiaki. Dalej jest plankton roślinny, zwany także fitoplanktonem, który powstaje z organizmów autotroficznych, przede wszystkim z sinic, zielenic, okrzemek i kryptomonad. Wyróżnia się również plankton bakteryjny – bakterioplankton, składający się z organizmów prokariotycznych.
Ciało planktonu jest właściwie przezroczyste, a jego ciężar bliski jest zeru. Wynika to z przystosowania się do środowiska, w jaki żyją te organizmy. Utrzymywanie się na powierzchni wody wymaga wytwarzania określonych substancji wspomagających, jak np. galaretek lub kropli tłuszczu. Niektóre odmiany planktonu posiadają również pęcherzyki gazowe.
