Zwierzęta morskie

Płetwal błękitny

Płetwal błękitny – historia

Płetwale błękitne są największymi stworzeniami jakie kiedykolwiek żyły na Ziemi. Do początku XX wieku płetwale mogły żyć spokojnie, nie obawiając się człowieka. Wraz z nadejściem dwudziestego stulecia sytuacja tego gatunku uległa jednak dramatycznej zmianie. Masowe polowania na wieloryby niemal całkowicie wyniszczyły niektóre populacje płetwali błękitnych – gatunek znalazł się na krawędzi wyginięcia.

Płetwal błękitny – ekologia

Żeby ocalić płetwale błękitne, naukowcy starają poznać zwyczaje tych ogromnych, tajemniczych zwierząt. Odnaleźć miejsca, w których żerują i wydają na świat potomstwo oraz rozpoznać trudności, jakie napotykają.

Płetwal błękitny – klasyfikacja i nazewnictwo

Płetwal błękitny (Balaenoptera musculus) jest gatunkiem waleni z rodziny fałdowców. Pierwszy człon łacińskiej nazwy, Balaenoptera, pochodzi od łacińskiego słowa balaena (wieloryb) oraz greckiego pteron (płetwa). Drugi człon, musculus, interpretowany może być natomiast dwojako: jako przymiotnik „muskularny” lub… zdrobnienie „myszka”. Być może Karol Linneusz wybrał to określenie gatunkowe, by zażartować sobie z tego największego na Ziemi stworzenia.

Płetwal błękitny – budowa

Płetwale błękitne są ssakami i oddychają powietrzem. Mają dwa otwory nosowe. Co jakiś czas wynurzają się, zaledwie na kilka sekund, aby zaczerpnąć powietrza. Towarzyszy temu zawsze nawet około dziesięciometrowa fontanna.

Płetwale błękitne osiągają długość około 30 metrów i ważą do 200 ton. Ich serce może ważyć około pół tony i mieć wielkość małego samochodu. Średnica ich tętnic jest natomiast na tyle duża, że bez problemu zmieściłby się w nich dorosły człowiek. Płetwale błękitne odżywiają się głównie krylem, planktonem, drobnymi krabami i, w przeciwieństwie do innych wielorybów, żerują i latem, i zimą. Dorosły osobnik tego gatunku może zjeść w ciągu doby nawet trzy i pół tony krylu! Płetwale błękitne nie mają zębów. Gdy otwierają pysk, fałdy skóry odsłaniają przełyk, pozwalając im połykać kryl i drobne kraby.

Mimo swojej niewyobrażalnej wielkości, płetwale błękitne szybko pływają. Osiągają średnią prędkość około 5 węzłów (prawie 10 kilometrów na godzinę). Dziennie mogą przebyć około 160 kilometrów w dowolnym kierunku.

Płetwale błękitne nie są tak po prostu błękitne. W zależności od światła wydają się niebieskawoszare, srebrzystoszare, a nawet jasnobrązowe. Poza tym rodzą się one z określonym układem znaków (cętek) na grzbiecie. Ten, niepowtarzalny dla każdego osobnika, wzór do końca życia nie ulega zmianie. Dzięki tym znakom naukowcy rozpoznają poszczególne osobniki i mogą w przybliżeniu określić wielkość populacji oraz poznać trasy ich wędrówek.

Płetwale błękitne żyją średnio 80 lat.

Płetwal błękitny – sezonowe migracje

Największym ocalałym skupiskiem płetwali błękitnych jest, licząca około 2000 osobników, populacja żyjąca na północno-wschodnim Pacyfiku. Co roku osobniki tej populacji migrują z północy na południe i z powrotem. Płetwale z północno-wschodniego Pacyfiku udają się więc zimą w długą wędrówkę aż do Kopuły Kostarykańskiej, gdzie łączą się w pary i wydają na świat młode.

Kopuła Kostarykańska to rodzaj anomalii termicznej, polegającej na, wywoływanym przez specyficzne wiatry i prądy, wypływie zimnej wody stosunkowo blisko pod powierzchnię oceanu. Zjawisko to sprawia, że woda, pochodząca wprost z zimnych, oceanicznych głębin, znajduje się zaledwie 10 metrów od powierzchni. Woda ta obfituje w składniki odżywcze, między innymi fosforany, azotany czy krzemiany, które są doskonałym „nawozem” dla małych roślin, fitoplanktonu i zooplanktonu. Stanowi to z kolei doskonałe środowisko dla płetwali, żywiących się głównie planktonem i krylem.

Płetwal błękitny – zwyczaje godowe i rozmnażanie się

Zachowania godowe płetwali błękitnych nie różnią się od zachowań innych waleni. Osobniki przewracają się wówczas na bok, wysuwając nad powierzchnię wody połowę ogona, wpływają pod siebie nawzajem.

Ciąża trwa około 11 miesięcy. Samica rodzi jedno młode raz na 2-3 lata.

Ciężarne samice przypływają na Kopułę Kostarykańską w końcu ostatniego trymestru. Młode przychodzą na świat w styczniu. Na krótko przed porodem płód jest tak duży, że ledwo mieści się w macicy. Jest w niej tak mało miejsca, że skóra płetwala zagina się w fałdy, które znikają po jakimś czasie przebywania w słonej wodzie.

Do porodu dochodzi tuż pod powierzchnią wody. Najpierw pojawia się ogon. Krew wielorybów bardzo szybko krzepnie, co chroni je przed niebezpieczeństwem ataku drapieżników. Płetwale błękitne mają tuż po urodzeniu około 8 metrów długości i doskonale pływają. Matka karmi je przez 7 miesięcy swoim, zawierającym aż 40% tłuszczu, mlekiem. W tym czasie maluchy przybierają na wadze 100 kilogramów dziennie. Pełną dojrzałość osiągają w wieku 10 lat.

Płetwal błękitny – dźwięki

Płetwale błękitne są nie tylko największymi, ale i najgłośniejszymi mieszkańcami Ziemi. Niskie dźwięki wydawane przez płetwale błękitne rozbrzmiewają w wodzie około 30 sekund i przemierzają setki kilometrów, ale usłyszeć je można tylko przy użyciu specjalistycznego urządzenia – hydrofonu. Odgłosy te są rzadkie i towarzyszą najprawdopodobniej okresowi godowemu, łączeniu się w pary. Płetwale błękitne wydają także ultradźwięki, które służą im do echolokacji.

Dodaj komentarz